Praca z pacjentem po endoprotezoplastyce stawu kolanowego

Endoprotezoplastyka stawu kolanowego czyli zastąpienie zniszczonego stawu specjalnie
dobraną protezą (sztucznym implantem) jest jednym z najbardziej spektakularnych osiągnięć
współczesnej ortopedii. Dzięki niej możliwe jest przywrócenie pełnej funkcji stawu oraz znacznej
redukcji dolegliwości bólowych, co istotnie poprawia jakość życia pacjentów z chorobą
zwyrodnieniową stawów. Jednak aby uzyskać optymalne wyniki funkcjonalne po operacji, niezbędna
jest odpowiednia opieka pooperacyjna oraz program rehabilitacyjny dostosowany do
indywidualnych potrzeb. Rehabilitacja pacjenta dzieli się na dwa okresy: szpitalny i poszpitalny.

W okresie szpitalnym czyli w pierwszych paru dniach po zabiegu praca fizjoterapeuty z pacjentem,
polega na:

• czynnej jego pionizacji i nauce chodu – o kulach lub przy balkoniku, przy jednoczesnym
  częściowym obciążaniem operowanej kończyny
• ćwiczeniach na szynie CPM do granicy bólu. Maszyna sama wykonuje ruch zgięcia stawu
  kolanowego, tzw ruch bierny stawu.
• ćwiczeniach czynnych operowanej kończyny. Pacjent stara się sam wykonać ruch zgięcia i
  wyprostu w stawie kolanowym, do granicy bólu.
• wzmacnianiu mięśni kończyn górnych i obręczy barkowej
• ćwiczeniach stabilizacji centralnej
• ćwiczeniach bezpiecznego funkcjonowania podczas codziennych czynności – wstawania, siadania, obracania się w łóżku, ubierania się, toaleta itp.

W okresie poszpitalnym proces rehabilitacji pacjenta skupia się na:

• stopniowym odzyskiwaniu optymalnego dla pacjenta zakresu ruchu operowanej kończyny
• zmniejszeniu obrzęku stawu oraz redukcji dolegliwości bólowych (schładzanie stawu)
• ćwiczeniach wzmacniających siłę mięśni otaczających staw kolanowy
• poprawie propriorecepcji kończyny operowanej – czucia głębokiego, stabilności stawu
• poprawie równowagi
• reedukacji chodu pacjenta. Fizjoterapeuta stopniowo pozwala na pełne obciążanie kończyny
  operowanej a następnie całkowite odstawienie kul. Uczy chodzić po schodach.
• uzyskaniu maksymalnej sprawności – samodzielności w życiu codziennym
• ewentualnym powrocie do aktywności rekreacyjnej

Współczesne endoprotezy kolanowe charakteryzują się wysoką trwałością oraz kompatybilnością. Ale
równie ważna jak sama operacja jest późniejsza praca pacjenta z rehabilitantem. Właściwie dobrany
program rehabilitacji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego oraz odpowiednio wykonywane
ćwiczenia pod okiem terapeuty, stanowią podstawę przywrócenia pełnej sprawności stawu.
Fizjoterapeuta pracując z pacjentem pooperacyjnym najpierw dokonuje oceny i analizy problemu
funkcjonalnego pacjenta a następnie dobiera odpowiednie środki i metody pracy z nim. Przedstawia
pacjentowi istotne wskazówki dotyczące sposobów rdzenia sobie w sytuacjach życia codziennego.

Nie ma jednolitego programu usprawniania po endoprotezoplastyce stawu kolanowego.
Indywidualne postępowanie fizjoterapeutyczne wynika min. z rodzaju endoprotezy, wieku, stopnia
sprawności przed zabiegiem czy chorób współistniejących. Ścisła współpraca pacjenta z
rehabilitantem jest podstawą do osiągnięcia jak najlepszych efektów terapii.