Lato to czas, na który większość z nas czeka z utęsknieniem. Pierwsze promienie słońca napawają radością i zachęcają do wyjścia z domu oraz beztroskiego wylegiwania się na leżaku. Owszem – odpowiednia dawka słońca jest potrzebna, aby nasz organizm wytworzył niezbędną dla utrzymania dobrej kondycji witaminę D, jednak nieostrożne korzystanie z „kąpieli słonecznych” może zaowocować bolesnymi i szkodliwymi dla zdrowia oparzeniami skóry.
Naturalną ochroną naszej skóry przed promieniowaniem słonecznym jest zawarty w niej pigment zwany melaniną. Jednak w przypadku, gdy ekspozycja na słońce jest zbyt długa lub promieniowanie jest wyjątkowo intensywne (np. pomiędzy godziną 12 a 15), ochronne działanie melaniny nie wystarcza i dochodzi do oparzeń słonecznych. Odpowiedzialne za to jest głównie promieniowanie ultrafioletowe UVB, które niemal w całości pochłaniane jest przez naskórek.
Oparzenia słoneczne dotykają najczęściej osoby o jasnej karnacji, niebieskich oczach i rudych lub blond włosach. Przytrafiają się również tym, którzy bez odpowiedniej ochrony korzystają z wodnych kąpieli (mokra skóra szybciej ulega oparzeniom niż sucha) oraz zwolennikom solariów. Oparzenia od słońca na twarzy i innych odsłoniętych częściach ciała pojawiają się często u osób pracujących na zewnątrz oraz u turystów wędrujących górskimi szlakami.
Zbyt długa ekspozycja na słońce, zwłaszcza bez wcześniejszego posmarowania skóry odpowiednimi preparatami ochronnymi, może doprowadzić do pojawienia się mocnego zaczerwienienia albo rumienia. Do tych objawów często dochodzą kolejne w postaci obrzęków, bolesności oraz poczucia ciepłoty i zwiększonej wrażliwości skóry. Bywa, że pojawia się samopoczucie podobne do tego, jakie odczuwamy w trakcie przeziębienia. Tego typu symptomy świadczą zazwyczaj o poparzeniu I stopnia, któremu można zaradzić samodzielnie za pomocą domowych lub farmaceutycznych środków. Po paru dniach nieprzyjemne dolegliwości znikają, a skóra zaczyna się łuszczyć i regenerować. Jeśli natomiast oparzenia po opalaniu przybierają postać wypełnionych płynem surowiczym pęcherzy, którym towarzyszy silny ból głowy, dreszcze czy gorączka, mówimy o znacznie poważniejszym poparzeniu II stopnia. Z takimi dolegliwościami lepiej udać się do lekarza, aby uniknąć poważniejszego uszkodzenia skóry. Warto wiedzieć, że objawy poparzenia słonecznego nie muszą wystąpić już w trakcie opalania – czasami będą zauważalne dopiero po kilku godzinach, dlatego tak ważne jest racjonalne korzystanie z uroków lata.
Do większości poparzeń słonecznych dochodzi na skutek zbyt długiego opalania. Jednak zdarza się, że narażamy się na nie nieświadomie, np. zapominając o nakryciu głowy w upalne dni. W takich sytuacjach może dojść do oparzeń skóry głowy i to nawet wtedy, gdy mamy bujną fryzurę. Na intensywne działanie słońca najbardziej narażone są oczywiście osoby pozbawione włosów, ale u pozostałych oparzenia mogą pojawić się np. w miejscu przedziałka czy na szczycie głowy. Symptomy są podobne do tych występujących w przypadku oparzeń innych rejonów ciała, czyli: bolesność skóry głowy, zaczerwienienie, pieczenie, świąd, a z czasem łuszczenie. W cięższych przypadkach mogą wystąpić pęcherze, ból głowy, nudności i gorączka. Z uwagi na dokuczliwość wspomnianych objawów oraz skutki uboczne oparzeń słonecznych i nadmiernej ekspozycji na słońce, zawsze należy pamiętać o odpowiednim nakryciu głowy, które pomoże przetrwać upał i ochroni wrażliwą skórę.
Dolegliwości będące następstwem oparzeń słonecznych są na tyle nieprzyjemne, że niemal każdy szuka skutecznych sposobów na złagodzenie objawów i regenerację zniszczonej skóry. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest zapobieganie, czyli rozsądne korzystanie ze słońca, jednak trudno oczekiwać, że będąc na urlopie lub żyjąc w kraju o niezbyt dużej ilości słonecznych dni w ciągu roku, będziemy unikać przebywania na zewnątrz podczas letniej pogody. Jeżeli więc zdarzy się, że nasza skóra stała się zaczerwieniona i bolesna, należy szybko wdrożyć odpowiednie środki na oparzenia słoneczne, które pomogą przetrwać najbliższe dni i przyspieszą regenerację naskórka. W przypadku, gdy dolegliwości zwiastujące oparzenia pojawią się jeszcze podczas przebywania w nasłonecznionym miejscu, trzeba jak najszybciej schować się w cień i ochłodzić skórę, aby nie ulegała dalszym uszkodzeniom. Sprawdzi się tu delikatny chłodny prysznic czy zimny okład na bolące miejsca. Nie powinno się wtedy korzystać z morskiej kąpieli, gdyż słona woda może przynieść odwrotny od zamierzonego efekt i dodatkowo podrażnić skórę.
Zastanawiając się nad tym, co na oparzenia słoneczne będzie najskuteczniejsze, przede wszystkim należy pamiętać o intensywnym nawilżaniu skóry. Dlatego kilka razy dziennie trzeba na nią nakładać grube warstwy balsamu, pianki czy kremu o lekkiej konsystencji. Wybierajmy kosmetyki bardzo dobrej jakości, w których składzie znajduje się D-pantenol (działająca regenerująco i przeciwzapalnie prowitamina B5) oraz alantoina czy aloes. Warto zadbać również o to, aby były to preparaty hipoalergiczne, ponieważ oparzona skóra jest bardzo podrażniona i wrażliwa. Jeżeli chodzi o to, czym smarować skórę po oparzeniu słonecznym, w aptekach znajdziemy wiele różnorodnych maści, pianek czy żeli, dlatego każdy powinien znaleźć coś dla siebie. Najważniejsze jest jednak, aby nie zapominać o częstej aplikacji, która zapewni odpowiednie nawilżenie i regenerację naskórka. Skoro wiemy już czym smarować skórę po oparzeniu słonecznym, warto nadmienić, że nie należy w tym celu używać żadnych tłustych maści, gdyż blokują one odprowadzanie ciepła ze skóry, utrudniając proces regeneracji. Absolutnie nie wolno również przekłuwać pęcherzy (jeżeli się pojawią), gdyż może to doprowadzić do zakażenia. W przypadku, gdy oparzenia są bardzo uciążliwe i towarzyszy im np. ból głowy, można zażyć leki przeciwbólowe, które ułatwią codzienne funkcjonowanie.
Choć sposoby na oparzenia słoneczne są powszechnie znane, najlepiej w ogóle nie dopuszczać do sytuacji, w której będziemy zmuszeni sobie o nich przypomnieć. Najprostsza metoda to unikanie bezpośredniej ekspozycji na słońce (szczególnie pomiędzy godziną 12 a 15) lub osłanianie odkrytych miejsc. Jeżeli jednak chcemy korzystać z lata, pamiętajmy o stosowaniu specjalnych kremów ochronnych z odpowiednim dla swojej karnacji filtrem UV, nakryciu głowy i nawadnianiu organizmu. Rozsądne korzystanie ze słońca przyniesie korzyści w postaci zwiększenia poziomu witaminy D oraz da nam dużo przyjemności i radości.
Co prawda regeneracja skóry po oparzeniu słonecznym, do którego doszło jednorazowo, nie jest zazwyczaj czymś trudnym, ale jeżeli sytuacja się powtarza, może to stanowić zagrożenie dla zdrowia i być przyczyną trwałego pogorszenia się stanu skóry. Objawia się to w postaci zmian barwnikowych, przedwczesnego starzenia, pogłębienia zmarszczek, przesuszenia skóry oraz pogorszenia stanu naczyń krwionośnych. Ponadto – co najważniejsze – częste i niekontrolowane opalanie może przyczynić się do rozwoju groźnych chorób nowotworowych. Najbardziej podstawowymi, a jednocześnie jednymi z najskuteczniejszych metod na ochronę przed upałami i promieniowaniem, są chociażby przewiewne ciuchy, odpowiednio dobrane nakrycia głowy czy stosowanie preparatów z filtrem.
